Oruçlunun boğazına toz, sinek veya duman kaçarsa orucu bozulur mu? Oruçlu kişi, boğazına toz girmesine mâni olabileceği halde mani olmazsa orucu bozulur mu? Oruçlu, boğazına dumanı kendisi isteyerek çekerse orucu bozulur mu? Buhur dumanını v.b. içine çekmek ile gül veya misk koklamak arasında bir fark var mıdır? Tütün/sigara/nargile v.b. dumanını içine çekenin orucu bozulur mu ve bunları içmenin hükmü nedir?

SORU: Oruçlunun boğazına toz, sinek veya duman kaçarsa orucu bozulur mu? Oruçlu kişi, boğazına toz girmesine mâni olabileceği halde mani olmazsa orucu bozulur mu? Oruçlu, boğazına dumanı kendisi isteyerek çekerse orucu bozulur mu? Buhur dumanını v.b. içine çekmek ile gül veya misk koklamak arasında bir fark var mıdır? Tütün/sigara/nargile v.b. dumanını içine çekenin orucu bozulur mu ve bunları içmenin hükmü nedir?

CEVAP: Eğer oruçlunun boğazına toz, sinek veya duman kaçarsa, oruçlu olduğunu hatırladığı halde bile olsa istihsanen orucu bozulmaz. Kıyasa göre sineğin girmesiyle oruç bozulmalı idi. Çünkü orucu bozan bir şey midesine ulaşmıştır/girmiştir. (Zira kıyasa göre) toprak ve ufak taş gibi yenilmeyen/kendisiyle gıdalanılmayan bir şey olsa (bile yutulan şey kişinin midesine ulaşırsa orucu bozulur).

(İstihsanen ise sinek mideye ulaşsa da oruç bozulmaz) çünkü bundan (yani sinekten) korunmanın imkânı yoktur. Bunlar (yani toz ve toprak), ağız yumulunca burundan girerler ki, şu halde (sinek) de toz ve toprağa benzemektedir. Bundan anlaşılıyor ki, tozu boğazına kaçacak olan bir şeyi kullanmaktan kaçınabilecek olduğu halde kaçınmazsa (veya boğazına toz girmesine mâni olabileceği halde) mani olmazsa, orucu bozulur.

Bundan şu anlaşılır ki, boğazına dumanı kendisi çekerse orucu bozulur. Hangi duman olursa olsun hüküm budur. (Oruçlu olduğunu) hatırlayarak (içine çektiği) bu duman ûd veya amber (buhurlarının dumanı olsa da hüküm yine aynıdır). Çünkü bundan korunmak mümkün (olmasına rağmen yine de sakınmamıştır). Dikkat edilmelidir.

Dumanı (kendi fiiliyle ve isteğiyle olduktan sonra) nasıl çekerse çeksin (içine hangi surette girdirirse girdirsin) orucu bozulur. Hatta buhur yakar da buhuruna durarak içine çeker ve bunu da oruçlu olduğunu hatırlayarak yaparsa orucu bozulur. Çünkü ondan korunma imkânı vardır. Bundan insanların çoğu gafildir. Bunun gül veya gül suyu yahut misk koklamakla aynı olduğu sanılmamalıdır. Zira misk ve benzeri bir şeyle karışıp güzel kokan hava ile kişinin kendi fiiliyle (kasten) midesine inen dumanın birbirinden farkı olduğu açıktır.

Tütün/sigara/nargile v.b. içmenin hükmü de bundan anlaşılır. Şurunbulâli bunu Vehbâniyye’ye yaptığı Şerhinde şu sözleri ile manzum/şiirsel olarak anlatmıştır: “Tütünü satmak ve içmekten men edilir. Oruçta onu içen şüphesiz iftar etmiş olur. Şayet faydalı zannederse keffaret vermesi de lazım gelir.” (İbn-i Âbidîn, Oruç Bahsi)