Müftü kime denir? Zamanımızda fetva eren kişi nasıl fetva verebilir? Bir müçtehidin bir meseledeki fetvasını nakletmenin yolu nedir?

SORU: Müftü kime denir? Zamanımızda fetva eren kişi nasıl fetva verebilir? Bir müçtehidin bir meseledeki fetvasını nakletmenin yolu nedir?

CEVAP:

Ulema, “müftünün (fetva verdiği şeydeki) alâmeti/emaresi, kesinlikle, mezhebimiz âlimlerinin zahir rivayetlerde ittifak ettikleri söz ile fetva vermesidir…” demişlerdir…

Müftü mevzuunda “Fethu’l-Kadîr”’de şöyle denilmektedir: Usûl-ü fıkıh ulemasınca kararlaşan görüşe göre müftü, “müçtehit” demektir…

Müçtehit olmayıp da sadece müçtehitlerin kavillerini ezberlemiş bulunan bir kimse müftü değildir… Müçtehit olmayan kişiye düşen vazife, kendisine bir mesele sorulduğu vakit İmam-ı A’zam gibi bir müçtehidin kavlini hikâye ederek/olduğu gibi anlatarak söylemesidir. Bundan anlaşılır ki zamanımızda mevcut ulemanın fetvaları fetva değil, fetva soran kişinin amel etmesi için müftünün sözünü nakilden ibarettir. Bu sözü müçtehitten nakletmenin iki yolu vardır:

a) Ya naklettiği müçtehidin fetvasına dair elinde bir senedi vardır…

b) Ya da naklettiği müçtehidin fetvasını, ellerde dolaşan maruf bir kitaptan alarak söyler. Maruf/meşhur kitaplara örnek, İmam Muhammed b. Hasan’ın ve diğer ulemanın kitaplarıdır ki, bunlar haber-i mütevatir yahut meşhur haber mesabesindedirler… (İbn-i Âbidîn, Mukaddime)