Harbînin ve zimmînin şarabından, ölü hayvan derisinden ve domuzundan, âşir (öşür/zekât memuru) nasıl vergi alır?

SORU: Harbînin ve zimmînin şarabından, ölü hayvan derisinden ve domuzundan, âşir (öşür/zekât memuru) nasıl vergi alır?

CEVAP:

Zimmî; zimmînin şarap ve ölü hayvan derileri ticaret için olur ve ister tek başına ister başka mallarla birlikte nisabı doldurursa, zimmînin bu mallarından onda birin yarısı (vergi olarak) alınır…

Harbî; harbî’de ticaret niyeti şart koşulmayıp, ticaret için olmasa dahi nisabı ister tek başına ister başka mallarla birlikte nisabı dolduruyorsa, harbînin şarabından ve ölü hayvan derilerinden onda bir (vergi olarak) alınır…

Şarabın kıymetinin (takdir edilmesi), tevbe etmiş iki fasıkın (eğer böyle iki kimse bulunamazsa), Müslüman olmuş iki zimmînin sözleriyle tespit edilir. Müslümandan ise bu şeyler hususunda ittifakla bir şey (yani öşür veya zekât) alınmaz…

Kâfirin (harbînin-zimmînin) domuzundan (vergi alınmasına gelince); eğer nisabı sadece domuz dolduruyorsa, o takdirde ondan (vergi olarak) bir şey alınmaz. Zira domuzun kıymetini vermek domuzun kendisini vermek gibi (olduğundan, ne kendisi ne de kıymeti alınmaz).[1] Eğer (nisabı) domuz ile birlikte şarap (dolduruyorsa), Ebû Hanife ile Muhammed (rh.aleyhima)’ya göre bir şey alınmaz, Ebû Yusuf’a göre ise öşür (yani onda bir) alınır. Şarap, şarap olmadan önce bidayette maldır ve daha sonra sirkeye dönüşme ihtimali bulunmakta (yani böylece nihayette bir mala dönüştürülebilmektedir). (Keza ölü hayvan derisi de önceden bidayette maldır ve daha sonra tabaklanarak nihayette tekrar mala dönüştürülebilir, ancak domuz böyle değildir, onun aynı yani bizzat kendisi bidayette de nihayette de necistir…) (İbn-i Âbidîn, Zekât Bahsi)

[1] Şuf’a böyle değildir; şöyle ki, bir zimmî, evini domuz karşılığında satar ve şefî yani şuf’a hakkına sahip komşusu da Müslüman olursa, Müslüman olan şefî, domuzların kıymeti miktarını zimmî ev sahibine ödeyerek evi satın alabilir. Bu mesele istisna bir meseledir… (İbn-i Âbidîn, Zekât Bahsi)