SORU: Efdal olan varken Mefdûl olanı taklid etmek caiz midir? Bir Mezhebe bağlı olan kimsenin, o Mezhebi bırakıp külliyen başka bir Mezhebe geçmesi caiz midir? Avamdan olan kimsenin bir Mezhebi taklid etmesinin hükmü nedir?
CEVAP:
Bilmiş ol ki, “et-Tahrîr” ve şerhinde açıklandığı üzere, Hanefilerle Malikilerin (tamamı) ve Hanbelilerle Şafiilerin de çoğunluğuna göre, ‘efdal’ olan varken ondan aşağı olan ‘mefdûl’ olanı taklid etmek caizdir… İmam Ahmed’den bir rivayete ve birçok Fukahâya göre ise ‘efdal’ olan varken ‘mefdûl’ olanı taklid etmek caiz değildir…
“et-Tahrîr” sahibi bundan sonra şunları söylemiştir: “Bir kimse Ebû Hanife ve Şafii gibi muayyen bir müçtehidin mezhebini iltizam etse/bağlansa, bazılarına göre o mezhepte kalması o kimseye lazımdır. Bazıları lazım olmadığını (yani külliyen başka bir mezhebe geçmesinin caiz olduğunu) söylemişlerdir ki, sahih olan da budur…”
Mukallide düşen vazife, imamının mezhebinin hak olması ihtimali bulunduğuna itikad etmesidir… Avamdan olan bir kimse iki müçtehitten fetva ister de kendisine muhtelif cevaplar verirlerse, kalbinin yattığı müçtehidin sözü ile de amel edebilir, kalbinin yatmadığı müçtehidin sözü ile de amel edebilir. Çünkü avamdan bir kişinin kalbinin yatıp yatmaması müsavidir/eşittir. Avamdan olan bir kişiye vacip olan, bir müçtehidi taklid etmektir ve bunu da yapmıştır… (İbn-i Âbidîn, Mukaddime)
