SORU: Bir meselede iki kavil bulunur, ikisinden birisinin illeti zikredilir, diğerinin illeti zikredilmezse hangisiyle fetva verilir?
CEVAP:
İki kavilden birinin illeti gösterilir, diğerinin ki gösterilmezse, tâlil’inin zikredilmesi, bu hükmü tercih ettirir…
Keza iki kavilden biri istihsan, diğeri kıyas olursa, istihsan tercih edilir, çünkü asıl olan istihsan’dır…
Keza, biri zâhirü’r-rivâye, diğeri gayri zâhirü’r-rivâye olursa, zâhirü’r-rivâye tercih edilir…
Keza, iki kavilden biri “vakıf” için daha faydalı, diğeri faydasız olursa, faydalı olan tercih edilir…
Keza iki kavilden biri ekseri ulemanın kavli, diğeri ekalliyetin kavli olursa, çoğunluğun kavli tercih edilir ki, bütün bu hususlarda muhayyerlik kalkar…
Hâsılı, iki sahih kavilden birini tercih ettirecek bir müreccih bulunursa, o kaville amel olunur. Çünkü o kavilde, diğerinde bulunmayan bir kuvvet ziyadeliği hâsıl olmuş demektir… (İbn-i Âbidîn, Mukaddime)
