Bir kimse öşrî olan arazisini “müzârea” ile yani tarla birisinden ve ekip-biçme de birisinden olması ve çıkan mahsulün de aralarında belirli oranda paylaşılması üzere verirse, öşür kime ait olur?

SORU: Bir kimse öşrî olan arazisini “müzârea” ile yani tarla birisinden ve ekip-biçme de birisinden olması ve çıkan mahsulün de aralarında belirli oranda paylaşılması üzere verirse, öşür kime ait olur?

CEVAP:

Bir kimse öşrî olan arazisini “müzârea” ile verirse, İmam-ı Âzam’a[1] göre, öşrü, arazi sahibi verir. İmameyn’e göre ise, öşür, arazi sahibi ile ekip-biçene ikisine birden aittir. Zira İmameyn’e göre öşür, çıkan mahsulde vaciptir, çıkan mahsul de arazi sahibi ile çalışan arasında ortak olduğuna göre, öşür her ikisine birden vaciptir. Fetva İmameyn’nin kavilleri üzerinedir.

İmam-ı Âzam’a göre “muzârea” akdi fasittir. Araziden çıkan mahsul ya hakikaten ya da takdiren arazi sahibinindir. Şöyle ki, çünkü tohum eğer arazi sahibi tarafından verilmişse, bütün mahsul onun olur ve ekip-biçen kişiye ise yaptığı işin ecr-i misli verilir. Şayet tohum ekip-biçen tarafından verilmişse, çıkan mahsul onun olur ve arazi sahibine, arazisinin ecr-i misli verilir ki işte bu da, çıkan mahsul mesabesindedir. Ancak şu var ki, arazi sahibinin öşürdeki hissesi, çıkan mahsuldedir, ekip-biçen kişinin öşürdeki hissesi ise arazi sahibinin zimmetindedir. Bunun faydası şudur; hüküm, çıkan mahsule bağlandığında, mahsul helak olunca öşür sakıt olur. Zimmete bağlandığında ise mahsul helak olunca öşür sakıt olmaz. (İbn-i Âbidîn, Zekât Bahsi)