SORU: Zekât memuru, hayvanlardan hangi özellikte olanları alır?
CEVAP:
Zekât memuru, zekât olarak alması gereken yaştaki hayvanın ancak orta kıymette olanını alır. Orta (vasat) olandan murad, en aşağısının en üstü ve en üstünün de en aşağısıdır. Örneğin, bint-i lebûn (üç yaşına basmış dişi deve) alması gerekiyorsa, bint-i lebûn’ların en iyisini veya en kötüsünü değil, orta hallisini alır. Çünkü orta hallisini almakta, hem fukarayı hem de mal sahibini gözetmek vardır. Yavrusunu yetiştiren, eti yenmek için beslenen, karnında yavrusu olan ve koyunların koçu durumunda olan hayvanlar alınmazlar, çünkü bunlar kıymetli olanlardandır.
Şayet hayvanların hepsi iyi iseler, iyisini alır. Hayvanlar iyi ve kötü olmak üzere iki sınıf iseler, ortasını alır. İyi, kötü ve orta olmak üzere üç sınıf iseler yine ortasını alır.
Zekât memuru, zekât olarak alması gereken yaşta hayvan bulamazsa, mal sahibi vermesi gereken yaştaki hayvandan daha aşağı bir hayvanı verir ve üste kalan farkı memura iade eder yahut vermesi gereken yaştaki hayvandan daha değerli bir hayvanı verir ve farkını memurdan alır. Anlatılan bu, -yani ednâyı verip üstünü ödemesi veya âlâyı verip farkı alması- hususunda muhayyerlik mal sahibine aittir. Muhayyerliğin zekât memuruna ait olduğunu söyleyenler de olmuştur.
Mal sahibi hayvanların kıymetini de verebilir, örneğin, dört orta halli koyun vermesi gerekiyorsa bunun yerine üç semiz koyun verebilir. (İbn-i Âbidîn, Zekât Bahsi)
