SORU: Bir kimse Ramazanın edası, muayyen nezir/belirli adak ve nafile oruca, mutlak oruç veya nafile oruç niyetiyle niyetlenirse hükmü ne olur? Ramazan edası orucuna niyet ederken yanlışlıkla başka bir farz veya vacip oruca niyet ederek tutarsa ne olur? Muayyen nezir veya nafile oruca niyetlenirken yanlışlıkla başka bir vacip oruca niyet ederse hükmü ne olur?
CEVAP:
Bir kimse Ramazanın edası, muayyen nezir/belirli adak ve nafile oruca, mutlak oruç veya nafile oruç niyetiyle niyetlenirse caizdir. Çünkü bu kimse için o günde yani Ramazan ayında Ramazan orucundan, oruçlu olmayı nezrettiği günde de adadığı oruçtan başka bir oruç yoktur. Mutlak niyetle tutulan oruç; farz vacip veya sünnet diye kayıtlamadan niyetlenilen oruçtur.
Çünkü Ramazan, ayırıcı bir özellik/mi’yârdır ki, Ramazan ayında Ramazan orucundan başka bir oruç meşru kılınmamıştır. Binaenaleyh böylelikle Ramazan ayı farz için müteayyin olmuş/tayin/tesbit edilmiş/kararlaştırılmış olmaktadır. Müteayyin/belirlenmiş olan ise tayine/belirlenmeye muhtaç değildir. Muayyen nezir ise Allah’ın vacip kılmasıyla muteberdir. O halde Hem Ramazanın edası hem de muayyen nezir orucu mutlak niyetle eda edilebilir.
Ramazan edası orucunu yanlışlıkla vasıfta hata ederek[1] başka bir farz oruç niyetiyle veya başka bir vacip oruca niyet ederek tutarsa, tutuğu oruç yine Ramazan orucu olur, zira o vakitte bu oruç Şâri’’in tayini ile belirlenmiştir/muayyendir. Zira (Ebû Dâvûd ve Nesâî’nin rivayetlerinde) Rasûlullah (s.a.v); “Şaban (ayı) çıktığında Ramazan (orucundan) başka oruç yoktur” buyurmuştur. Nezir orucu böyle değildir. Nezir orucu, ancak nezredenin tayini ile muayyen olup isterse onu iptal edebilme hakkına sahiptir.
Muayyen nezir veya nafile oruca niyetlenirken yanlışlıkla başka bir vacip oruca niyet ederse, yanlışlıkla niyet ettiği o vacip oruç vuku bulmuş olur. (Zira nezir orucu, ancak nezredenin tayini ile muayyen olup isterse onu iptal edebilme hakkına sahiptir.) (İbn-i Âbidîn, Oruç Bahsi)
[1] Ramazanın edası orucunu tutmaya niyet ederken vasıfta hata etmesi demek; Ramazan orucu olduğunu bildiği halde ve Ramazan orucuna niyet etmek istediği halde hatâen yanlışlıkla nafile bir oruca diyerek yahut vacip bir oruca diyerek niyet etmesidir. Yani Ramazan orucunu hatâen yanlışlıkla nafile oruç veya vacip oruç diye vasfetmesidir. Zira bir Müslüman’ın bilerek ve kasten Ramazan orucu yerine nafile oruca niyet etmesi ihtimalden uzaktır. Çünkü Ramazan orucunun farz olmadığını itikad etmek küfürdür, Ramazan orucunun farz olmadığını zanneden kişinin ise küfründen/küfre düşmüş olmasından korkulur. O halde Ramazan edası orucunda bir kimse Ramazan orucunun farz olmadığını itikad ederek o günde nafile oruca niyet ederse küfre düşmüş olur. Ramazan orucunun farz olmadığını zannederek o günde nafile oruca niyet eden kimsenin ise küfründen korkulur. (İbn-i Âbidîn, Oruç Bahsi)
Bu yazı yorumlara kapalı.