SORU: Namazı bozan fiiller ve sözler nelerdir? Erkek ile kadın cemaatle namaz kılarlarsa erkeğin namazı hangi şartlarda bozulur?
CEVAP:
Kendisiyle namazın bozulduğu fiiller;
1- Unutarak da olsa yemek ve içmek
2- Amel-i kesir
3- Namaz esnasında kasten abdest bozmak
4- Peş peşe üç adım veya daha fazla yürümek
5- Göğsü kıbleden döndürmek
6- Baygınlık
7- Delilik
8- (Uyuyup) ihtilam olarak veya (bir kadına) bakarak (inzal) yoluyla cünüp olmak
9- Tahrime (tekbirinde) müşterek oldukları[1], mutlak bir namazda[2], aralarında bir hail bulunmadan[3], aynı yerde, müştehât[4] (şehvet çeken) bir kadının[5] (erkekle) aynı hizada[6] durması (ki bu durum erkeğin namazını bozar)
10- Avret açık olarak veya (namaza) mani bir necaset ile (namazda) bir rüknü eda etmek
11- Kendisi duyacak kadar (bir sesle) gülmek
Kendisiyle namazın bozulduğu sözler;
1- Kasten, unutarak veya hata ile bir kelime de olsa konuşmak
2- Bir kimseye selam vermek
3- Selama diliyle mukabelede bulunmak
4- Oflayıp (puflamak)
5- İnlemek
6- Ah çekmek
7- Cennet veya cehennemin anılmasından değil de, bir musibet veya ağrıdan dolayı ağlama (sesini) yükseltmek
8- Hapşıran (aksıran) kişiye“yerhamükellah” diyerek teşmit’te bulunmak
9- Allah’ın (c.c) ortağı olup olmadığını soran kimseye “lâilâhe illallâh[7]” diyerek cevap vermek
10- (Kendisine) kötü bir haber verilince “istircâ[8]” yapmak (yani) “innâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn” demek
11- (Kendisini) sevindiren bir haber verilince “elhamdülillâh” demek
12- Bir şeye şaşkınlığını “lâilâhe illallâh veya subhânellâh” diyerek ortaya koymak
13- Cevap vermek veya (karşıya) hitap etmek kastıyla (söylenmiş) her şey. (Örneğin bir başkasına cevap veya hitaben); “yâ Yahya huzi’l kitâbe bi kuvvetin” (Meryem/12, “ey Yahya! Kitabı kuvvetle tut” demesi).
14- (Namaz kılan kişinin, kendisine namaz kıldıran) imamından başkasının kıraat yaparken takıldığı yeri hatırlatması
15- Kıraat yaparken veya tekbirleri alırken manayı (veya kelimeyi) bozacak şekilde teğanni yapmak, (örneğin); tekbirdeki hemzeyi uzatmak gibi[9] (Teshîl li-Mesâi’l-Kudûrî)
[1] Tahrimede müşterek olmak; kadının namazını, hizasına durduğu erkeğin namazına veya onun imamının namazına bina etmesidir. Eda’da müşterek olmak ise biri diğerine imam olması veya her ikisinin aynı imama uyması demektir…
Bir kadının, başka bir namaz kılan erkeğin meselâ; başka bir imama uymuş bulunan yahut yalnız başına kılan bir erkeğin hizasına durması mekruh ise de erkeğin namazını bozmaz… (Hâşiyetü İbn-i Âbidîn, İmâmet Bahsi)
[2] Mutlak namaz’dan murad: Allah’a (c.c) münacat için söz verilen rükûlu, secdeli veya özürden dolayı îmâ ile kılınan namazdır. Bundan cenaze namazı, tilâvet secdesi, şükür secdesi ve sehiv secdesi hariç kalır… (Hâşiyetü İbn-i Âbidîn, İmâmet Bahsi)
[3] Aralarında bir perde ve boşluk bulunmadan. Kadının arkasındaki erkeğin namazını bozmasından murad; arkadan ona muhâzî (aynı hizada) olmaktır. Yani bir adamın sağa sola yanlamadan kadının tam hizasına durmasıdır. Mutlak surette kadının arkasında (ona bitişik) durması değildir. Bir hizaya durmaktan murad; “erkeğin kadına yakın olarak arkasına durması, yüzü kadının sırtına bakması, aralarında bir erkek duracak kadar boşluk bulunmaması” değildir. Ulemanın kastettiği; “kadın, arkasındaki saftan bir erkeğin namazını bozar ama kadın ile erkeğin safı arasında bir adam sığacak kadardan daha fazla bir boşluk mutlaka bulunacaktır” demektir... (Hâşiyetü İbn-i Âbidîn, İmâmet Bahsi)
[4] Müştehât olmada itibar olunan, iri yarı ve azası tam olmak suretiyle cinsi münasebete elverişli olmasıdır… (Hâşiyetü İbn-i Âbidîn, İmâmet Bahsi)
[5] Bu kadın velev ki mahremi yahut karısı olsun aynıdır… (Hâşiyetü İbn-i Âbidîn, İmâmet Bahsi)
[6] Namazı bozan muhâzât (aynı hizada durma), kadının arada bir mâni olmaksızın erkeğin yanı başına veya önüne durmasıdır. Muhâzat: Kadının bir uzvunun erkeğin bir uzvu hizasına gelmesidir. Hatta kadın çardakta (yani yüksek bir yerde) olur da erkeğin ayağı ondan aşağıda ve hizasında bulunursa ayağı kadının bir uzvu hizasına geldiği takdirde namazı bozulur. Çünkü kadının bir uzvunun (erkeğin bir uzvunun) hizasında bulunmasından maksat, kadının ayağıdır; başka değildir. Zira kadının ayağından başka bir yerinin erkeğin bir yerinin hizasına gelmesi erkeğin namazının bozulmasını icap etmez…
İmam Kâdıhân şöyle demektedir: “Kadın evde kocasıyla birlikte namaz kıldığı vakit ayağı kocasının ayağı hizasında olursa cemaatle namazları caiz değildir. İki ayağı kocasının ayaklarından geride olup kadın uzun ve başı secdeye kocasının başından önce kapanıyorsa her ikisinin de namazları caizdir. Zira itibar ayağadır…” (Hâşiyetü İbn-i Âbidîn, İmâmet Bahsi)
[7] Yani eğer bir kimse namaz kılan kişiye; Allah’ın (c.c) bir ortağı var mıdır? Diye sorsa, (namaz kılan kişi de); “lâilâhe illallâh” diye cevap verse, (namaz kılanın) namazı bozulur. Çünkü bu (söz bir başkasına) cevap olarak verilmiştir…
[8] Yani kendisine hoşuna gitmeyecek bir haber verildiğinde istircâ yaparsa yani “innâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn” derse namazı bozulur…
[9] Yani (Allâhu ekber derken) (Allah) lafzının başındaki hemzeyi uzatarak istifham (soru) hemzesi izhar etmek…
