SORU: Kaç çeşit oruç vardır? Keffaret ve nezir/adak orucunu inkâr eden kâfir olur mu?
CEVAP:
Oruç sekiz kısımdır:
1- Farz-ı muayyen oruç; Ramazan orucunun vaktinde eda edilmesi gibi
2- Farz-ı gayri muayyen oruç; Ramazan orucunun kazası gibi
3- Vacib-i muayyen oruç; muayyen/belirli nezir/adak orucu gibi
4- Vacib-i gayri muayyen oruç; mutlak yani gayri muayyen/belirli olmayan nezir/adak orucu gibi
5- Mesnûn/sünnet olan nafile oruç; Muharremin dokuzuncu günüyle birlikte aşure (onuncu) günü tutulan oruç gibi
6- Müstehap/mendup olan nafile oruç; “eyyâmu’l-bîyd” denilen kamerî ayın, 13-14-15’inci günleri tutulan oruç gibi
7- Tenzîhen mekruh oruç; sukut/susma ve visal orucu gibi
8- Tahrîmen mekruh oruç; Ramazan Bayramının ilk günü, Kurban Bayramının ilk günü ve teşrik günleri yani Kurban Bayramının ikinci, üçüncü ve dördüncü günleri oruç tutmak gibi
Keffaret ve nezir oruçlarını inkâr eden kâfir olmaz. Çünkü bunların her biri “Kitap” ve “İcmâ” ile “amelen sabit olmuştur” (yani bunların amelen yerine getirilmesinin gerekliliği “Kitap” ve “İcmâ” ile sabittir). Keffaret ve nezir oruçları “Kitap” ve “İcmâ” ile “ilmen sabit olmamıştır”, yani bunların farziyetini inkâr edenin küfrüne hükmedilecek luzumiyette/bu derecede lazım oldukları ilmen sabit olmamıştır.
(Nezirler ve keffaretlerin farz mı vacip mi olduğu hususundaki ihtilaflar…)
Şeyh İsmail’in şerhinde Zehîratu’l-Ukbâ’dan naklen şöyle denilmiştir: Bilesin ki, nezirler ve keffaretler hususunda müelliflerin sözleri birbirini tutmamaktadır.
el-Hidâye ve el-Vikâye sahipleri, “nezirler ve keffaretler farzdır” demişlerdir.
Sadru’ş-Şerîa, “nezirler ve keffaretler vaciptir” demiştir.
ez-Zeyleî’ye göre “nezirler vaciptir keffaretler ise farzdır.”
İbn-i Melek’e göre ise, “nezirler farzdır keffaretler ise vaciptir.” (İbn-i Âbidîn, Oruç Bahsi)
