SORU: Satranç oynamanın hükmü nedir? Satranç oynama hakkında rivayet var mıdır? Satranç oynama hangi şartlar bulunursa ittifakla haram olur? Satranç oynayan kişinin şahitliği kabul edilir mi?
CEVAP:
a) Satranç oynamak tahrîmen mekruhtur…
1- Ali (r.a); “Satranç da kumar türündendir…” demiştir…
2- Ali (r.a) satranç oynayan bir grubun yanından geçmiş, selam vermemiş ve “Şu önlerinde eğildiğiniz putlar da ne oluyor” demiştir. Başka bir rivayette Ali (r.a) onların başına vurmuştur…
3- Abdullah b. Ömer’den şöyle dediği nakledilir: “Satranç, tavladan daha kötüdür…” Keza Abdullah b. Ömer (r.a)’ın satranç oynayan kimselerin yanına uğrayıp selam vermediği ve “Sizin tapmakta olduğunuz bu heykeller de nedir?” dediği rivayet edilmiştir…
b) Satrancın haram olabilmesi için şu altı şarttan birinin bulunması yeterlidir:
1- Satranç oynayan kişi, bunu bahis veya kumara vasıta ederse…
2- Namazı terk etmesine veya geciktirmesine götürürse…
3- Bunu oynarken çok yemin ederse…
4- Alenî olarak oynamayı adet edinirse…
5- Oyun esnasında küfür vb. dinen yasak olan ifadeleri kullanırsa…
6- Bunu alışkanlık haline getirirse veya zaman israfı yaparsa…
Yukarıdaki bu altı husustan birinin bulunması halinde satranç oynamak icmâen/âlimlerin ittifakıyla haramdır… Bu şartlardan birisi bulunmadığı zaman ise satranç oynamak tahrîmen mekruhtur…
c) Satranç oynayan kişinin adaleti sakıt olup, şahitliği kabul edilmez…
d) İmam Şafii (rh.a); “Kumar olmamak, dini vecibelere bir noksan getirmemek, fena söz söylememek ve yalan yemin etmemek üzere zihni açmak için satranç oynamakta bir beis yoktur, bu şartlar bulunmadığı takdirde hüküm harama döner…” demiştir…
(İbn-i Âbidin, İhtiyâr, Cezîrî -dört mezhebe göre- İslâm Fıkhı, Zuhaylî -dört mezhebe göre- İslam Fıkhı ve Nasbu’r-Râye)
