Bir kimse nisap miktarı mala sahip ise ve bu nisap miktarı mala ait gelecek senelerin de zekâtını vermek isterse caiz midir?

SORU: Bir kimse nisap miktarı mala sahip ise ve bu nisap miktarı mala ait gelecek senelerin de zekâtını vermek isterse caiz midir? Keza bir kimse birden fazla nisaba ait zekâtı vermek isterse caiz midir?

CEVAP:

Bir kimse nisap miktarı mala sahip ise ve bu nisap miktarı mala ait gelecek senelerin de zekâtını vermek isterse, aşağıdaki şartlar bulunduğu takdirde caizdir. Bunun sureti şöyledir; bir kimsenin üç yüz dirhemi bulunur ve üç yüz dirhemin yüz dirhemini, iki yüz dirhemin yirmi yıllık zekâtı olarak önden verirse caizdir. Bu durumda zekâtı acele edip önden vermenin şartları şunlardır, (bu şartlardan biri bulunmadığı takdirde, önden verilen zekât değil, nafile sadaka olur):

1- Nisab miktarı mala malik olmalıdır; örneğin, bir kimsenin, iki yüz dirhemden (yani nisaptan) az malı olur ve bu kişi iki yüz dirhemin zekâtı olan beş dirhemi acele ederek önden zekât olarak verirse ve nisabın yani iki yüz dirhemin senesi de sonradan dolarsa, verdiği bu beş dirhem iki yüz dirhemin zekâtı olmaz, nafile sadaka olur. Çünkü malın zekâtını nisaba malik olmadan vermiştir, zira zekâtın sebebi nisaptır, sebebi bulunmadan zekâtı vermek ise caiz değildir.

2- Sene içerisinde nisap malı tamamen ortadan kalkmamalıdır; örneğin, bir kimse, iki yüz dirhem için beş dirhem zekâtı acele edip önden verir, sonra bir dirhem hariç geri kalanı (yani 199 dirhemi) helak olur (ve elinde sadece bir dirhem kalırsa), sonra tekrar para kazanarak o seneyi elinde iki yüz dirhem bulunduğu halde tamamlarsa, önden verdiği zekât caiz/sahih olur. Bütün parası (yani iki yüz dirhemin tamamı helak olursa, önden verdiği zekât) caiz/sahih olmayıp, (verdiği nafile sadaka olur).

3- Sene sonunda nisap tam olmalıdır; örneğin, bir kimse, kırk koyun için bir koyunu zekât olarak acele edip önden verir ve elinde otuz dokuz koyun olduğu halde o seneyi tamamlarsa, önden verdiği zekât caiz/sahih olmaz ve verdiği koyun nafile sadaka olur.

 

Bir kimse birden fazla nisaba ait zekâtı önden vermek isterse caizdir. Bunun sureti ise şöyledir; bir kimsenin üç yüz dirhemi bulunur ve üç yüz dirhemin yüz dirhemini, hem iki yüz dirhemin ve hem de ileride elinde olacak on dokuz nisabın zekâtı olarak önden verirse ve elinde olmasını beklediği on dokuz nisap da aynı sene eline geçerse, verdiği zekât sahihtir. Şayet bu on dokuz nisap, o sene değil de başka bir sene eline geçerse, bu on dokuz nisap eline geçtiği sene zekâtını ayrıca vermesi gerekir ve önden verdiği yüz dirhem zekât ise, iki yüz dirhemin yirmi yıllık zekâtı yerine geçer. (İbn-i Âbidîn, Zekât Bahsi)