SORU: “Yevm-i şek” yani şek günü hangi gündür? Şek günü oruç tutulur mu?
CEVAP:
1- “Yevm-i şek” yani şek günü; Şabanın başından itibaren sayıldığında “Şaban ayının otuzuncu günüdür” veya “Şaban ayının yirmi dokuzundan sonra gelen gün” demektir.” Çünkü o günün Şabanın otuzuncu günü olup olmadığı belli değildir, zira o günün Ramazanın birinci günü olma ihtimali de vardır.
“İhtilâf-ı metâli’’e (yani ayın muhtelif memleketlerde ayrı zamanlarda doğmasına) itibar olunmaz” diyenlere göre, o gün hava bulutlu/kapalı değilse bile (yani hava açık olsa da o gün yevm-i şek olup, yevm-i şek de ise) ancak nafile olarak oruç tutulabilir. Zira Müslüman beldelerinden birinde hilalin görülmesi ihtimali vardır ve bu durumda ise diğerlerinde görülmese bile hepsine oruç tutmaları lazım gelir.
“İhtilâf-ı metâli’’e itibar olunur” diyenlere göre ise, şayet hava açık ise yani kapalı değilse o gün yevm-i şek olmayıp esasen o gün zaten ne farz ne nafile oruç tutulmaz. Ancak o gün, oruç tutmayı âdet edindiği günlere rastlarsa, o takdirde o gün oruç tutması daha faziletlidir.
2- “İhtilâf-ı metâli’’e itibar olunmaz” diyenlere göre: Yevm-i şek günü hava bulutlu/kapalı olmasa bile, “ihtilâf-ı metâli’’e itibar olunmaz” diyenlere göre o gün ancak nafile olarak oruç tutulabilir.
“İhtilâf-ı metâli’’e itibar olunur” diyenlere göre: el-Kuhistânî gibi Ulemadan bazısı, “Şaban ayının sonundaki hilal buluttan/kapalılıktan dolayı görülemiyor ve o günün Şabanın otuzu mu otuz biri mi olduğu bilinemiyorsa yahut Ramazan hilali buluttan/kapalılıktan dolayı görülemeyip de o günün Ramazanın başı mı Şabanın otuzu mu olduğu bilinemiyorsa yahut hilali bir (adil) kişi veya iki fâsık görür de şahitlikleri reddedilirse” diye kayıtlayarak “(o gün yevm-i şek olur ve bu durumlarda) ne nafile ne de farz bir oruç tutulmaz, (demişlerdir). Şayet “gökyüzü açık olur da hilali hiç kimse göremezse, o gün yevm-i şek değildir” demişlerdir.
Ancak (el-Kuhistânî ve diğerlerinden) anlatılan bu durum, “ihtilâf-ı metâli’’e itibar olunur” (yani ayın muhtelif memleketlerde ayrı zamanlarda doğmasına itibar olunur) diyenlere göredir.
“İhtilâf-ı metâli’’e itibar olunmaz” diyenlere göre ise, (hava bulutsuz yani açık olsa dahi o gün yevm-i şek olup) ancak nafile olarak oruç tutulabilir, zira Müslüman beldelerinden birinde ay görülmesi ihtimali vardır. Bu durumda ise diğerlerinde görülmese bile hepsine oruç tutmaları lazım gelir. (İbn-i Âbidîn, Oruç Bahsi)
