SORU: Bir kimse sabah namazına kalkamayıp güneş doğduktan sonra/öğle namazından önce sabah namazını kaza ederse, farzıyla birlikte sünnetini de kaza eder mi? Bir kimse sabah namazına kalkamayıp öğle namazından sonra sabah namazını kaza ederse, farzıyla birlikte sünnetini de kaza eder mi? Sabah namazının sünnetini kılarsa farzın sadece bir rekâtına yetişebileceğine kanaat getiren kişi ne yapar? Sabah namazının sünnetini kılarsa farzın sadece son ka’desine/oturuşuna yetişebileceğine kanaat getiren kişi ne yapar? Sabah namazının sünnetini kılarsa sabah namazının farzının iki rekâtını birden kaçırmaktan korkarsa, ne yapar? Sabah namazının sünnetinin farzın kılındığı safta kılmak doğru mudur?
CEVAP:
a) Bir kimse sabah namazına kalkamayıp güneş doğduktan sonra/öğle namazından önce sabah namazını kaza ederse, farzıyla birlikte sünnetini de kaza eder. Kıyasa göre sünnetin kaza edilmemesi lazımdı, çünkü kaza vacibe mahsustur. Ancak öğle namazından önce sabah namazını kaza ederken farzıyla birlikte sünnetinin de kaza edilmesi Rasûlullah (s.a.v) böyle yaptığı içindir…
b) “Hidâye” sahibi şöyle demiştir: “Bundan -yani zevalden- sonra (sünnetin kılınması hususunda) Meşayih’in ihtilafı vardır.” “İnâye” sahibi; “Yani Mâverâunnehir Ulemasının (ihtilafı vardır)” demiştir… Bazısı ise şöyle demiştir: “Tâbi olarak kaza eder, (yani sabah namazının farzını zevalden sonra kaza ediyorsa farza tabi olarak sünneti de kaza olarak kılar), maksud olarak kaza etmez (yani sabah namazının sünneti tek başına kazaya kalmışsa zevalden sonra tek başına sünneti kaza etmez)…” Bazısı da şöyle demiştir: “Mutlak olarak (zevalden sonra sünneti hiç bir surette) kaza etmez…” “Kifâye” sahibi ”Muhît”’ten naklen şöyle zikretmiştir: “Farz ile birlikte terk etmiş olsa bile zevalden sonra sünneti kaza etmez”, (bu hususta da) hiçbir ihtilaf zikretmemiştir…
c) Bir kimse sabah namazının farzının bir rekâtına yetişebileceğine kanaat getirirse sünneti kılar, sonra imama uyar…
d) Bir kimse sabah namazının sünnetini kılarsa son ka’deye/oturuşa ulaşacağına kanaat getirirse Ebû Hanife ve Ebû Yusuf (rh.aleyhima)’ya göre bu kişi sabah namazının iki rekât sünnetini kılar. Çünkü Ebû Hanife ve Ebû Yusuf (rh.aleyhima)’ya göre (son) teşehhüde yetişmek, rekâta yetişmek gibidir…
e) Bir kimse sabah namazının sünnetini kılarsa imamla birlikte sabah namazının farzının iki rekâtını birden kaçırmaktan korkarsa, sabah namazının sünnetini terk eder ve imamla birlikte farza katılır…
f) Sabah namazının sünneti (farzın kılındığı safta değil de) mescidin geri tarafında kılınır… (Mültekâ/Mevkûfât)
