SORU: Fıtır sadakası ne zaman verilmelidir? Ramazan ayında doğan bebek için fitre vermek gerekir mi? Fıtır sadakası zamanında verilmezse düşer mi? Fıtır sadakası Ramazan’dan sonra verilir mi? Fıtır sadakasının Ramazan ayında veya Ramazan ayından önce verirse caiz olur mu?
CEVAP:
1- Fıtır sadakası, Ramazan bayramının ilk günü ikinci fecir doğduktan (imsak vaktinden) sonra vacip olur… Fıtır sadakasını bayram günü namazgâha (yani bayram namazı kılınacak mekâna) gitmeden önce vermek müstehaptır…
2- Kişi, Ramazan bayramının birinci günü ikinci fecirden önce ölürse onun için fitre vermek vacip değildir…
3- Fecir doğduktan/imsak vakti olduktan sonra bir kimse Müslüman olur veya bebek doğarsa bu kimsenin üzerine fıtır sadakası vacip olmadığı gibi, bu kimse için başkasının fıtır sadakası vermesi de vacip değildir…
4- Bir kimse ölür de fıtır sadakası veya keffaret yahut adak borcu olursa, ölen kimsenin bıraktığı miras malından alınmaz. Ancak mirasçıları teberrû ehlinden olur da mecbur edilmeksizin teberrûda (bağışta) bulunurlarsa, bu durumda sayılan bu şeyler terekeden verilir… Ölen kimse bıraktığı maldan bunların verilmesini vasiyet ederse, o takdirde malının üçte birinden verilir…
5- Fıtır sadakası, ömür boyunca geniş olmak üzere vaciptir. Fıtır sadakasının bütün ömürde vacip olması bizim Ulemamıza göredir ve sahih olan da budur. Hangi vakitte verilirse verilsin eda olmuş olur ve sahihtir… Ancak müstehap olan, namazgâha çıkmadan önce vermektir. Bundan sonra verirse sadakalardan bir sadaka olur yani sevabı azaldığı için sair sadakalardan biri gibi olur…
6- Fıtır sadakası zamanında verilmez ise bu borç düşmez, verilmesi yine vaciptir… Zekât, zamanında verilmeyince nasıl ki sahibi üzerinden düşmüyorsa, fıtır sadakası da zamanında verilmeyince sahibi üzerinden düşmez. Ne vakit verilirse eda edilmiş olur…
7- Fıtır sadakası, zamanından evvel verilse de yine caiz olur, sahibinden düşer. Yani fitreyi Ramazan bayramının birinci gününden önce ve Ramazan ayı girmeden de verebilir. “Bunun caiz olması için Ramazanın girmiş olması şarttır” da demişlerdir. O halde bu meselede iki sahih kavil vardır. Ancak tercih edilen birinci kavildir…
8- Adak borcu, keffaret borcu, fıtır sadakası borcu, hac borcu veya kurban borcu olan kişiden zekât sakıt olmayıp, bu kimsenin zekâtını vermesi gerekir… (İbn-i Âbidîn, Teshîl li Mesâil Kudûrî, İhtiyâr, Fetevây-i Hindiyye)
