SORU: Bir kimse gasbettiği şeyde veya yanında emanet olan şeyde tasarrufta bulunarak kâr elde ederse hükmü ne olur?
CEVAP:
Bir kimse gasbettiği şeyde veya yanında emanet olan şeyde tasarrufta bulunarak kâr elde etse, halbuki bu gasbedilmiş şey ile yanında emanet bulunan şey, tayin etmekle belirlenecek cinsten olup, mesela; misliyattan olan ticaret malları gibi olsalar, bu takdirde elde edilen kâr, İmam Âzam ile İmam Muhammed (rh.aleyhima)’ya göre tasadduk edilir. Çünkü alış-veriş bunlarla yapılmıştır. İmam Ebû Yusuf (rh.a)’e göre elde edilen bu kâr tasadduk edilmez…
Eğer gasbedilen mal ile emanet edilen şey tayin etmekle belirlenecek kabilden olmazlarsa mesela; dirhem ve altın gibi, bu durumda alış-veriş yaparken gasbedilmiş dirhemi veya yanında emanet bulunan dirhemi gösterip peşin olarak onları verse yahut gasbolmayan veya emanet olmayan dirhemi gösterip bu gasp veya emanet olan dirhemi verse yahut gasbedilmiş veya emanet olan dirhemi gösterip başka para verse yahut mutlak surette dirhem vereceğini söyleyip gasbedilmiş veya emanet olan dirhemi verse, bu suretlerde elde edilen kâr ittifakla helaldir. Bazıları “fetva bunun üzerinedir” demişlerdir. Muhtâr olan kavle göre bu kazanç mutlak surette helal olmaz… (Mültekâ/Mevkûfât)
